Koleksiyon yapmaya ve neyi alacağımıza üç aşağı beş yukarı karar verdik. Şimdi sıra, almak istediğimiz eserleri ne zaman alacağımız ile ilgili kararı vermeye geldi. Bunun için dört ayrı kritere göre alım zamanı belirlenebilir:
Piyasa koşullarına göre alım yapmak.
Fiyata göre alım yapmak.
Tedarikçiye göre alım yapmak.
Esere/sanatçıya göre alım yapmak.
1. Piyasa Koşullarına Göre Alım Yapmak: Daha önceki yazılarımda da yazdığım gibi; sanat yatırımları, finansal/sosyal/siyasal dalgalanmalardan bağımsız bir yatırım türüdür. Finansal araçlar bu dalgalanmalarda anlık ve sert tepkiler verirken, sanat eserleri bu duruma daha dar bir fiyat aralığında, daha uzun vadeli, daha yavaş ve sınırlı tepkiler verirler. Buna rağmen piyasa deyimiyle "paranın kıymetli olduğu" finansal kriz ya da resesyon dönemleri de, aslında en iyi eser alınabilecek dönemlerdir. Piyasada iş yapan herkes bilir: "En kârlı yatırımlar, kriz dönemlerinde yapılan yatırımlardır". Herkesin küçüldüğü dönemlerde, sınırlı riskler alınarak ve mantıklı fiyatlarla yapılan alımlar, size kısa/orta vadede oldukça değerli bir koleksiyona sahip olma fırsatı verecektir. Bununla birlikte; galerilerin, müzayedelerin, fuarların, sanat etkinlikleri ve diğer satıcıların da iyi takip edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte fırsat alımları ya da anlık alımlar için de bir bütçe ayırmanız, önemli ve kârlı alım fırsatları yakalamanızı sağlayacaktır.
Sanat piyasasında koşullar ve fiyatlar genelde sabit periyodik aralıklarla değişir. Örneğin, müzayedelerin, sergilerin ve sanat etkinliklerinin yoğun olduğu, Eylül ayından Mayıs ayına kadarki yaklaşık 8-9 aylık periyotta piyasa hareketlidir, daha çok eser piyasaya çıkar ve tüm eser gruplarında nispeten fiyat düzeyleri yüksektir. Fakat yaz sezonunda tedarikçilerin de alıcıların da tatil dönemi olması dolayısıyla, daha az eser alınıp satılır, piyasa daha durgun ve fiyat düzeyleri kış sezonuna oranla daha düşüktür. Bu dönemlerde iyi bir piyasa ve tedarikçi takibiyle uygun alımlar yapılabilir.
2. Fiyata Göre Alım Yapmak: İyi eser her zaman ucuza bulunmayabilir, fakat iyi bir eser için bazen ödemeyi planladığınızdan daha yüksek bir fiyat ödemek durumunda kalabilirsiniz. Bu tamamen sizin o an vereceğiniz bir karardır. Almayı düşündüğünüz bir eser, koleksiyonunuzun eksik bir parçası ise, ya da çok nadir bir parça ise, birinci önceliğiniz eseri almaktır, fiyat çoğunlukla ikinci plandadır. Fakat aynı eseri keyfe keder alıyorsanız ve her zaman ulaşabileceğiniz türden bir parça ise, karar aşamasında fiyat birinci önceliğiniz olacaktır. Bu nedenle bazı alımlar fiyata göre yapılır.
3. Tedarikçiye Göre Alım Yapmak: Sanat galerileri, müzayede şirketleri, antikacılar, sanatçıların bizzat kendileri ya da komisyoncular arasında, vazgeçilmez olduğunu düşündüğünüz, koleksiyonunuzu değerli eserlerle besleme potansiyeline sahip olduğunu düşündüğünüz kişi/kurumlar olabilir. Bu tedarikçilere hangi açıdan yaklaşırsanız yaklaşın, bence en olmazsa olmaz diyebileceğimiz ilk husus profesyonel anlamda bilgi ve birikime sahip olmaları, ikinci husus ise mutlaka "güvenilir" olmalarıdır. Zira eğer bu piyasanın içinden gelmiyorsanız, çoğunlukla asıl bilgi ve deneyimleriniz dışındaki sularda geziyorsunuz demektir. Bu nedenle size yol gösterecek kişinin/kurumun yukarıdaki iki ana niteliğe sahip olması önemlidir. Karşılıklı güven ve kazan-kazan esasına dayalı alımlar, hem sizi hem de tedarikçilerinizi motive edecektir. Kendisinin de sizin de menfaatlerinizi gözeten bir tedarikçiden bütçeniz dahilinde her zaman alım yapabilirsiniz ve bu tür tedarikçileri direkt ya da dolaylı yollardandesteklemek orta-uzun vadede sizin ve koleksiyonunuzun menfaatine olacaktır.
4. Esere/Sanatçıya Göre Alım Yapmak: Bazı sanatçıları ya da eserlerindeki trendi de takip etmek ve alım zamanını ona göre belirlemek önemlidir. Burada sanatçıya ya da esere bakarak ileriye dönük bir projeksiyon yapmak pek mümkün olamayabilir. Fakat bazen yetenekli yeni sanatçıları ilk dönemlerinde takip etmek ve düşük bütçeli alımlarla sanatçıyı desteklemek, özellikle kurumsal koleksiyonların genel eğilimidir. Kişisel koleksiyonlar için de aynı durum geçerlidir. Önemli sanatçıların atölyelerinde yetişen ve yeni yeni ismi duyulan bir sanatçının, on yıl önce çok cüz'i fiyatlara aldığınız bir eseri, on yıl sonra hiç beklemediğiniz bir fiyat düzeyine çıkabilir. Bu çok sık yaşanan bir deneyimdir. Bazı eserlerin de dönemsel olarak değer kazanabileceğine dair bir öngörü, haber, sanatsal faaliyet gözlenerek, bu gözlemler ışığında alımlar yapılabilir.
Commentaires